U današnjem tekstu ćemo obraditi koja su to poreska oslobođenja u Crnoj Gori sa aspekta Zakona o porezu na dobit pravnih lica (“Službeni list Republike Crne Gore”, br. 065/01, 012/02, 080/04, Službeni list Crne Gore”, br. 040/08, 086/09, 040/11, 014/12, 061/13, 055/16) i Zakona o porezu na dohodak fizičkih lica (“Službeni list Republike Crne Gore”, br. 065/01, 012/02, 037/04, 029/05, 078/06, 004/07, “Službeni list Crne Gore”, br. 086/09, 073/10, 040/11, 014/12, 006/13 , 062/13, 060/14, 079/15, 083/16, 067/19).
Prema odredbama čl. 31. st. 1. Zakona o porezu na dobit pravnih lica i čl. 32. st. 1. Zakona o porezu na dohodak fizičkih lica novoosnovanim pravnim licima i fizičkim licima koji obavljaju djelatnost u nedovoljno razvijenim opštinama utvrđeni porez na dobit odnosno dohodak umanjuje se 100 % za prvih 8 godina od otpočinjanja djelatnosti. Ovo znači da novoosnovano pravno lice (doo, ad, i kd) kao i fizičko lice (sur, szr, i sl) koje počne da obavlja djelatnost u nedovoljno razvijenoj opštini, a koje ispunjava određene uslove oslobađa se plaćanja poreza na dobit/dohodak za prvih 8 godina poslovanja. Prva godina počinje da teče od dana upisa pravnog/fizičkog lica u CRPS (Centralni registar privrednih subjekata).
Na koga se ne odnosi (po odredbama oba Zakona):
Ova odredba ne odnosi se na poreskog obveznika koji posluje u sektoru primarne proizvodnje poljoprivrednih proizvoda, transporta, brodogradilišta, ribarstva, čelika, trgovine i ugostiteljstva, osim primarnih ugostiteljskih objekata.
Ostala ograničenja po (po odredbama oba Zakona):
- Ukupan iznos poreskog oslobođenja ne može biti veći od 200.000 €;
- Novoosnovanim pravnim lice ne smatra se: pravno lice nastalo bilo kojom statusnom promjenom, kao i pravno lice koje je u periodu od 3 godine koje prethode osnivanju tog pravnog lica prestalo da postoji, odnosno prekinulo sa poslovanjem u istoj ili sličnoj djelatnosti;
- Pravo na oslobođenje ne može ostvariti novoosnovano pravno lice čiji je osnivač, odnosno suosnivač povezano lice;
- Ako je novoosnovano pravno lice u privredno nedovoljno razvijenoj opštini u periodu od 8 godina korisnik državne pomoći, odnosno ukoliko je ostvario poresko oslobođenje za novozaposlena lica, ukupan iznos poreskog oslobođenja ne može biti veći od 200.000€;
- Izuzetno, pravo na poresko oslobođenje nema poreski obveznik koji je korisnik državne pomoći dodijeljene zbog suočavanja sa poteškoćama u poslovanju u skladu sa propisom kojim se uređuje dodjela državne pomoći;
Kako se ostvaruje navedeno pravo:
Pravo na poresko oslobođenje ostvaruje se na osnovu zahtjeva poreskog obveznika (obrazac ,,ZZPO’’) koji se podnosi nadležnom poreskom organu u roku od 30 dana od dana upisa u CRPS. O navedenom zahtjevu poreski organ odlučuje rješenjem koje se dostavlja poreskom obvezniku.
Ostala oslobođenja:
- Novoosnovano pravno/fiziko lice u privredno nedovoljno razvijenoj opštini koje na neodređeno vrijeme ili najmanje na 5 godina zaposli lice sa prebivalištem u nedovoljno razvijenoj opštini i koje se nalazilo na evidenciji ZZZ Crne Gore duže od 3 mjeseca, oslobađa se obaveze plaćanja obračunatog i obustavljenog poreza iz zarade tog zaposlenog, za period od 4 godine od dana zasnivanja radnog odnosa;
- U ovom slučaju zaposlenim licem ne smatra se lice koje je prije zasnivanja radnog odnosa bilo zaposleno kod lica koje je osnivač ili je povezano lice sa poslodavcem kod koga zasniva radni odnos, nezavisno od toga da li je postojao prekid radnog odnosa;
- Predmetno poresko oslobođenje ostvaruje se pod uslovom da je ostvaren neto porast broja zaposlenih u odnosu na prosječan broj zaposlenih kod tog poslodavca za posljednjih 12 mjeseci;
- Poresko oslobođenje ne mogu ostvariti državni organi i organizacije, javne ustanove i drugi direktni budžetski korisnici;
- Ako poreski obveznik raskine radni odnos sa novozaposlenim licem prije isteka 3 godine od dana zasnivanja radnog odnosa, osim na zahtjev zaposlenog, dužan je da u roku od 30 dana od raskida radnog odnosa uplati porez koji bi platio da nije koristio predmetno poresko oslobođenje.
Koje su to nedovoljno razvijene opštine:
Članom 1. Pravilnika o korišćenju poreskog oslobođenja po osnovu poreza na dobit pravnih lica i poreza na dohodak fizičkih lica u nedovoljno razvijenim opštinama (“Službeni list Crne Gore”, br. 004/14 od 24.01.2014) propisano je da pravna odnosno fizička lica, koja obavljaju, odnosno otpočnu sa obavljanjem djelatnosti u privredno nedovoljno razvijenim opštinama, čiji je stepen razvijenosti do 100% prosječne vrijednosti indeksa razvijenosti u Crnoj Gori utvrđen u skladu sa Pravilnikom o utvrđivanju liste stepena razvijenosti jedinice lokalne samouprave (“Službeni list Crne Gore”, br. 077/19 od 31.12.2019).
Na osnovu odredbi Pravilnika o utvrđivanju liste stepena razvijenosti jedinice lokalne samouprave opštine koje imaju indeks razvijenosti ispod 100% su:
Bijelo Polje, Danilovgrad, Nikšić, Cetinje, Žabljk, Ulcinj, Plužine, Pljevlja, Berane, Mojkovac, Plav, Kolašin, Rožaje, Šavnik, Andrijevica, Gusinje, Petnjica.
Obradio:
Dragan I. Bubanja